Widok na nową kotłownię. Rok 1972.

Finansowanie

Wnioski inwestycyjne cukrowni „Sokołów” – zarówno na r. l950, jak i na r. 1951 – nie opierały się na dokumentacji ani na kosztorysach, które w chwili układania wniosków nie istniały wcale. Aczkolwiek w trakcie prowadzenia prac cukrownia otrzymała szereg kosztorysów, to jednak były one tylko fragmentaryczne. Biuro Projektowania nie opracowało nigdy kosztorysu zagospodarowania placu budowy. Ponadto – szczególnie w pierwszych miesiącach odbudowy, kiedy trwały raczej prace przygotowawcze, załatwianie formalności, zamówienia materiałów i.t.p. – nieliczne prowadzone roboty inwestycyjne były w nieproporcjonalnie wysokie stopniu obciążone kosztami ogólnymi – utrzymanie administracji, straży, stróży, magazynów, rozlicznych wyjazdów, elektrowni, gospodarki mieszkaniowej, taboru konnego, warsztatów remontowych – gdyż wskutek bezpośredniego finansowania odbudowy przez Bank Inwestycyjny wszystkie te koszty pokrywane były z kredytów inwestycyjnych, a cukrownię obowiązywało wskazanie, z jakiego składnika.
Te okoliczności powodowały, że wnioski inwestycyjne nie mogły być opracowane trafnie, ani nie mogły być trafnie nawet później korygowane. Stąd płynęła konieczność licznych viremants i dofinansowań. 

Pierwotny wniosek inwestycyjny na r. 1950 /cz. 15, dz. I, rodz. 1, Nr. § wnioski 1/83 przedstawiał się w sumach brutto następująco /w starej walucie/.
1. Przygotowanie terenu – 1.000,000 zł.
2. Projektowanie – 200,000 zł.
3. Obiekty produkcyjne, bud. fabryczny, odbudowa – 9.200,000 zł.
4. Zakup urządzeń, demontaż, montaż – 50.000,000 zł.
5. Suszarnia wysłodków – 15.000,000 zł.
6. Demontaż aparatury, przewozy, montaż – 2.000,000 zł.
7. Obiekty pomocnicze, kotłownia, siłownia – 42.000,000 zł.
8. Zakup silników elektr. instalacja – 12.000,000 zł.
9. Warsztaty naprawcze – 4.000,000 zł,
10. Transport, parowóz normalnotorowy – 4.000,000 zł.
11. Magazyny i melaśnik – 9.000,000 zł.
12. Wagi kolejowe i samochodowe – 2.800,000 zł.
13. Urządzenia łączności telefonicznej – 1.000,000 zł.
14. Sieć kanalizacyjna – 1.000,000 zł.
15. Budownictwo administracyjne – 25.000,000 zł.
16. Urządzenia wodne, studnia, odstojniki – 200,000 zł.
17. Higiena i Bezpieczeństwo Pracy – 1.500,000 zł.
16. Utrzymanie i koszty kierownictwa, nadzór techniczny – l.000,000 – zł.
19. Koszty odbioru, ekspertyzy – l.000,000 zł.
20. Tymczasowe budownictwo mieszkaniowe i urządzenia socjalne – 11.000,000 zł.
21. Ruchomy inwentarz budowlany – 3.000,000 zł.
Razem: 200.000,000 zł.
W przeliczeniu na nową walutę – 6.000,000 zł.

Zwraca uwagę ogólnikowość składników, które są nieraz niezrozumiałe /np. składniki 4 i 6 porównane między sobą/. Niektóre są niezrozumiałe niskie, np. koszty kierownictwa – 1.000,000 zł. Przy średnich zarobkach kierownictwa 25.000 zł. miesięcznie składnika tego starczyłoby na utrzymanie 3 osób. Inne znów składniki łączą w sobie różne prace i to najczęściej, o niesprecyzowanym zakresie, co utrudnia sporządzenie, na te składniki kosztorysów.
Warto nadmienić C.Z.P.C. opracował na r. 1950 harmonogram robót inwestycyjnych dla Sokołowa. Harmonogram ten był uznany za oficjalnie obowiązujący i od jego sprawdzenia rozpoczynano wszelkie konferencje, kontrole cukrowni i.t.p. Otóż harmonogram ten nie był w najmniejszym stopniu zsynchronizowany z wnioskiem inwestycyjnym. Przewidywał szereg robót /np. spławy kolejowe i furmankowe, tory, drogi/ na które we wniosku nie było kredytów.
Już w czerwcu 1950 wystąpiono o korektę wniosku, zamykając się w dotychczasowym limicie. Po przeprowadzonych zmianach wniosek przedstawiał się następująco:
1. Przygotowanie terenu – 3.150,000 zł.
2. Odbudowa budynku fabrycznego – 9.200,000 zł.
3. Zakupy, demontaż, montaż – 50.000,000 zł.
4. Demontaż aparatury – 2.000,000 zł.
5. Kotłownia, siłownia – 28.518,000 zł.
6. Zakup silników – 12.000,000 zł.
7. Warsztaty naprawcze – 6.625,000 zł.
8. Parowóz, transport – 6.100,000 zł.
9. Magazyny, melaśnik – 14.197,000 zł.
10. Wagi kolejowe i samochodowe – 5.257,000 zł.
11. Urządzenia łączności teletechn. – 3.621,000 zł.
12. Sieć kanalizacyjna – 4.202,000 zł.
13. Budownictwo administracyjne 25.000,000 zł.
14. Urządzenia wodne – 5.200,000 zł.
15. Higiena i bezpieczeństwo pracy – 1.500,000 zł.
16. Tymczasowe budownictwo mieszkaniowe – 14.150.000 zł.
17. Ruchomy inwentarz budowlany – 9.280,000 zł.
Razem: 200.000,000 zł.

Kwoty te okazały się niewystarczające. Ponadto wyłoniła się sprawa materiałów, zgromadzonych w magazynach technicznych na dalszą odbudowę w r. 1951. Co do tych materiałów, to Bank Inwestycyjny czynił cukrowni ostre zarzuty, że je zgromadziła – cukrownia uważała jednak że przeciwnie zasłużyłaby na najostrzejsze zarzuty, gdyby w decydujący rok odbudowy wkroczyła z pustym magazynem, jak sobie tego życzył Bank. Ostatecznie dla sfinansowania tych materiałów trzeba było stworzyć odrębny tytuł.

Po dofinansowaniu wniosek, r. 1950 przybrał postać następująca, w sumach brutto i nowej, wówczas obowiązującej, wolucie.
1. Przygotowanie terenu – 94.000
2. Budynek fabryczny – 576.000
3. Zakup aparatów i urządzeń – 1.500,000
4. Demontaż aparatury i przewozy – 160.000
5. Kotłownia i siłownia – 1.006,000
6. Warsztaty naprawcze – 559.000
7. Zakup silników elektr. – 360.000
8. Transport i przewóz norm. tor. – 183.000
9. Magazyny – melaśnik – 906.000
10. Wagi kolejowe i samoch. – 158.000
11. Urządzenia łączności telef. – 109.000
12. Sieć kanalizacyjna – 186.000
13. Budownictwa Administr. – 750.000
14. Urządzenia wodn. – studnia art. – 306.000
15. Higiena i bezpieczeństwo pracy – 45.000
16. Tymczasowe budownictwo mieszka. – 744.000
17. Ruchomy inwentarz budowl. – 598.000
18. Urządzenia, maszyny i mater. mag – 2.260,000
Razem: 10.500,000
Wobec 6.000.000 zł. wniosku pierwotnego.

Sporządzony w roku 1950 wniosek inwestycyjny na rok l951 opierał się wprawdzie na nieco dokładniejszych już danych, niż to mogło mieć miejsce w stosunku do wniosku na rok 1950, niemniej przeto dane te były ciągle jeszcze tylko orientacyjne.
Pozycje oparte na istniejących kosztorysach, były wyjątkiem.

Wniosek ten, który otrzymał symbole : część 14, dział l, rozdz. l, § 9, nr. wniosku 12, obejmował następujące składniki:
l. Demontaż aparatury i przewozy – 460.000 zł.
2. Surownia – 2.415,000 zł.
3. Produktownia – 2.250,000 zł.
4. Wapniarnia – 900.000 zł.
5. Budowa suszarni wysłodków – 540.000 zł.
6. Warsztaty naprawcze – 120.000 zł.
7. Magazyn i melaśnik – 615.000 zł.
8. Wagi – 300.000 zł.
9. Dom administracyjny – 150.000 zł.
10. Higiena i bezpieczeństwo Pracy – 210.000 zł.
11. Elektryfikacja – 1.650,000 zł.
12. Kotłownia, turbinownia, wodniarki – 1.950,000 zł.
13. Spławy – 1.050,000 zł.
14. Przebudowa torów – 600.000 zł.
15. Budowa odstojników – 330.000 zł.
16. Budowa mieszkań tymczasowych – 260.000 zł.
Razem: 13.800,000 zł.

Ponadto cukrownia złożyła wniosek drugi /cz. 14., dz. 2, rozdz. 1, § 9, nr. wniosku 13/:
1. Przedszkole – 300,000 zł.

W marcu 1951 r. nastąpiła korekta wniosku inwestycyjnego, bez zmiany limitu. Po korekcie wniosek przedstawił się jak niżej:
1. Demontaż aparatury i przewozy – 460.000 zł.
2. Surownia – 2.315.000 zł.
3. Produktownia – 2.250.000 zł.
4. Wapniarnia – 900.000 zł.
5. Budowa suszarni wysłodków 490.000 zł.
6. Warsztaty naprawcze – 120.000 zł.
7. Magazyny i melaśnik – 615.000 zł.
8. Wagi – 250.000 zł.
9. Dom administracyjny – 150.000 zł.
10. Higiena i bezpieczeństwo pracy – 210.000 zł.
11. Elektryfikacja – 1.650,000 zł.
12. Kotłownia, turbinownia, wodniarki – 1.950,00 zł.
13. Spławy – 950,000 zł.
14. Przebudowa torów – 600.000 zł.
15 Budowa odstojników – 260.000 zł.
16. Budowa mieszkań tymczasowych – 260.000 zł.
17. Uporządkowanie terenu – 150.000 zł.
18. Parowóz – 120.000 zł.
19. Kanalizacja – 100.000 zł.
Razem: 13.800.000 zł

Dnia 13.III.1951 r. wystąpiła cukrownia do C.Z.P.C. o zmianę brzmienia składnika „przebudowa torów” na „przebudowa torów i dróg dojazdowych”, na co C.Z.P.C pismem z dnia 23.III.1951 r. wyraził zgodę. Jednocześnie już wówczas cukrownia orientowała się – mimo braku pełnej dokumentacji kosztorysowej – że przyznany kredyt jest niewystarczający i w tymże piśmie z dnia 13.III.1953 r. prosiła C.Z.P.C. o dofinansowanie. C.Z.P.C. sprawę tę jednak odłożył na później.
Wobec tego, na podstawie posiadanych kosztorysów oraz sum orientacyjnych wystąpiła cukrownia 25.V1953 o dofinansowanie w wysokości 2.281.775,50. Dofinansowanie to jednak nie nastąpiło.

W początku lipca kredyty w Banku Inwestycyjnym są już, na wyczerpaniu. Dnia 12.VII.51 r. zwraca się ponownie cukrownia o dofinansowanie, a mogąc już bardziej szczegółowo określić swoje potrzeby, wymienia sumę zł. 4.349.000 – W.Z.P.C., biorąc pod uwagę mający nastąpić zakup kotła parowego, pismem z dnia 20.VII.51 do C.Z.P.C. podnosi tę sumę o 1.045.000 zł., czyli do wysokości 5.394.000 zł.

Ponieważ przyznanie dofinansowanie nastąpiło w wysokości znacznie mniejszej od potrzeb cukrowni, wyłożonych w piśmie z dnia 24.X.51, zwraca się cukrownia dnia 24.X.51 o dalsze dofinansowanie w wysokości 2.000.000, co ponawia dnia 8.XI.51. Dofinansowanie to następuje dopiero 8.I.1952 w wysokości 1.500.000.
Dofinansowania przez C.Z.P.C. byłyby niewystarczające, gdyby nie to, że od października 1951 cukrowania, rozpoczynając już działalność eksploatacyjną, finansowaną przez Narodowy Bank Polski, rozpoczyna sprzedawać materiały magazynowe temuż Bankowi, uzyskując w ten sposób również dofinansowanie swojej działalności inwestycyjnej. Po wszystkich dofinansowaniach wysokość limitu na rok l951 ustaliła się na zł. 19.668.943.30, która ta suma nie była już rozbita na składniki.
Należy jeszcze wspomnieć, że dnia 19.IX.51 Bank Inwestycyjny na podstawie zarządzenia Ministra Finansów z dnia 16.VIII.195l r. zażądał od cukrowni złożenia planu realizacji inwestycji, grożąc wstrzymaniem finansowania w razie nie wypełnienia tego polecenia.

Parokrotne prośby zestawienia, planu realizacji nie powiodły się, ponieważ plan musiał mieścić się w faktycznym saldzie, a kwota, oparta o rzeczywiste zamierzenie inwestycyjne, niezbędne do podjęcia produkcji, przekraczała saldo. W tym stanie rzeczy dn. 8.X.51 cukrownia występuje do C.Z.P.C. o zwolnienie z obowiązku składania planu realizacji, ponawiając ten wniosek dnia 24.X.51. W październiku nastąpiło w istocie postulowane przez cukrownie zwolnienie. Na zakończenie rozdziału nadmienia się, że wniosek inwestycyjny na przedszkole został obniżony w roku 1951 – wskutek niedostatecznego wykonastwa za strony W.P.Z.B.3. – do sumy ST 120.000 (brutto), pozostała zaś suma 180.000 zł. została przewirowana na wniosek zasadniczy.