Hirschmanów

W miejsce dworu Hirschmanowie pobudowali pałac. Do zaprojektowania nowego domu zaangażowali w 1859 r. znanego architekta, Henryka Marconiego. Pałac otrzymał formę popularnej w 2. poł. XIX w. willi włoskiej - budowli opartej na wzorach zaczerpniętych z architektury włoskiego renesansu... Do skrzydła wschodniego przylegała oranżeria, która od południa zamknięta była odcinkowo. Ściany oranżerii przeprute były dużymi arkadowymi oknami i zwieńczone górą profilowanym gzymsem koronującym.

Pałac był wielokrotnie przebudowywany - to zdjęcie chyba jest najbliższe pierwotnemu wyglądowi pałacu. Z Albumu Rodzinnego Heleny (Dzidzi) z Malewiczów Stanisławowej Chądzyńskiej. Fot. Autor nieznany. Cyfrografia: Michał Kurc.

Elewacja frontowa pałacu, widoczna na zdjęciu posiadała wysunięty ku przodowi portyk kolumnowy z podjazdem. Boczne ściany portyku miały formę arkad filarowych, zaś dominującym akcentem ściany frontowej była wysoka, pół koliście zamknięta arkada utworzona z dwóch kolumn dźwigających odcinki belkowania oraz szczyt zakończony dwuspadowo i zwieńczony akroterionami.

Fragment oryginalnego projektu H. Marconiego... 

... Dom wiejski dla Wielm. Hirschman z Przeździatki.

Dzięki uprzejmości Pani Marzeny Hirschmann mogę, razem z Państwem, obejrzeć zdjęcie z rezydencji Hirschmanów w Przeździatce, wykonane w roku 1876.

Podwieczorek na werandzie w Przeździatce 1876 r. Z albumu Pani Marzeny Hirschmann. Copyright © Marzena Hirschmann

Od lewej: Ludwik Hirszman, przed nim Maria Komierowska z Hirszmanów, za nią Zosia Wasilewska siostrzenica, stoi Szepówna siostrzenica,obok Stanisław Hirszman. dalej przy stoliku od lewej: Joanna Wasilewska matka Teresy Hirszman prababcia, Teresa Hirszman, matka Rawicza oraz Władzio Rawicz. Obok Stanisława Hirszmana stoi stary Schoppe stryj, za panią Teresą Hirszman lokaj.

... Zbigniewa Malewicza

Zbigniew Malewicz nie zwlekając przystąpił w roku 1926 do odnowy pałacu, co spowodowało zmianę jego wyglądu - elewację frontową wraz z portykiem ozdobiono pełną balustradą.

Na stronie albumu zdjęcie pałacu po przebudowie. Przykładowa strona Albumu Rodzinnego Heleny (Dzidzi) z Malewiczów Stanisławowej Chądzyńskiej:

Pierwsze zdjęcie: 1926. Pałac w Przeździatce po przebudowie... Wielokrotnie przerabiany w ciągu 200 lat istnienia, teraz otrzymał balustradę wzdłuż dachu. 

i poniżej - po obróbce cyfrowej - kolorowaniu, prawdopodobnie tak zapamiętałem wygląd pałacu w pierwszych latach mojego dzieciństwa - mieszkałem obok pałacu do 1954 roku i w następnych latach wielokrotnie odwiedzałem park z akwenem i pałacem. 

Pałac w Przeździatce w 1926 r. Fot. Autor nieznany.  Cyfrografia: Michał Kurc.

Prawdopodobnie w 1926 podczas przebudowy pałacu w Przeździatce posłużono się najchętniej stosowanymi detalami przez Merliniego... - Tu balustradą.  

Czyżby sentyment rodziny Malewiczów do Pałacu na Wodzie w warszawskim kompleksie pałacowo-ogrodowym w Łazienkach Królewskich - po przebudowie - uczynionej ręką naczelnego architekta Rzeczypospolitej Dominika Merliniego (Domenico Merlini) włoskiego architekta?

Rok 2009

W dniu 23 marca 2009 r. w Galerii Sokołowskiego Ośrodka Kultury odbyło się spotkanie z  Panią Heleną Chądzyńską z Malewiczów, córka ostatnich właścicieli Przeździatki.

Pani Helena wspominała swój szczęśliwy dom... 

Opowiadanie, ilustrowane fotografiami z rodzinnych albumów, odsłoniło wiele ciekawych kart z przedwojennej historii Przeździatki, Elżbietowa i Sokołowa.

 Kadry - Cyfrowe Studio Video "Grom" z Węgrowa.

Kończąc opowiadanie Pani Chądzyńska powiedziała: "Świetnie wyszły te foty. Uważam, że Sokołów to powinien znać, powinien te fotografie mieć. Ja bardzo chętnie oddam te fotografie...". 

Mam sentyment do Przeździatki i pałacu. Od roku 1949, pierwsze pięć lat mojego życia mieszkałem w sąsiedztwie pałacu - w oficynie mieszkalnej obok stylowego budynku ze szklarnią.  Dlatego z wielką przyjemnością eksponuję fotografie z tych albumów - najbliższe opowiadaniom moich Dziadków, Rodziców i innych osób o życiu Państwa Malewiczów w Przeździatce.

Galeria wybranych fotografii z Albumu Rodzinnego Heleny (Dzidzi) z Malewiczów Stanisławowej Chądzyńskiej

Autorzy zdjęć nieznani. Obróbka cyfrowa: Michał Kurc.

Przeździatka, Rodzice Helena i Zbigniew z piątką dzieci, Marysia siedzi na ławce, Hania i Witold stoją, Zbysio i Dzidzia w środku...