Spogląda na mnie
tajemnicza postać...
Widok z okna dawnego biurowca
Cukrowni na mural wg projektu pana Mateusza Rokickiego. Powstał w ramach zadania finansowanego przez Mazowiecki Instytut Kultury „Rola kultury w rewitalizacji miasta Sokołów Podlaski”.
Rok
2018
Moje
spojrzenie na mural w Parku Przemysłowym w Sokołowie
Podlaskim
Błędne
informacje o historii Cukrowninp.:
...
Z
oficjalnej strony Sokołowa Podlaskiego:
[Mural}
"Przedstawia pierwszego właściciela Cukrowni Ludwika
Hirszmana, wielkie głowy cukru, w tle Cukrownię, budynek, ludzie i nazwę, którą sokołowianie określali przed laty Cukrownie czyli „Nasza Fabryka”
https://sokolowpodl.pl/2018/06/mural-w-parku-przemyslowym/ podlasie24:
"Pierwsza jego część, która właśnie została ukończona, poświęcona jest początkom Cukrowni (zwanej przez mieszkańców „naszą fabryką”) i postaci Ludwika Hirschmanna. Ta część muralu powstała we współpracy z Mazowieckim Instytutem Kultury.
Pozostała część przedstawiać będzie historię zakładu w XX wieku, począwszy od postaci Zbigniewa Malewicza."
Podając źródło: "www.sokolowskakultura.pl" http://www.podlasie24.pl/sokolow/region/-mural-w-parku-przemyslowym--265a6.html
i
Tygodnik Siedlecki:
-
"Ludwik Hirszmann, który razem z Elżbietą Hirszmann był pierwszym właścicielem
Cukrowni, ogromne głowy cukru, w tle Cukrownia, przez sokołowian nazywana „Naszą Fabryką” i rok jej otwarcia – 1845. (...) "Zachwyca (...)
wiernością historycznego
przekazu".
http://tygodniksiedlecki.com/g46051-zaczynaja.malowac.juz.w.poniedzialek-0-1.htm
-
Na muralu to wnuk też nazywał się Ludwik Hirschmann -
jego ojcem był August Hirschmann
Pierwszymi właścicielami cukrowni "Elżbietów" byli założyciele spółki powołanej do budowy fabryki: wspomniany
August Hirschmann, Aleksander Rawicz, Leon Hirschendorf, Stanisław Jacobi i Mikołaj Gutman. Każdy z nich był właścicielem piątej części Elżbietowa.
-
Mural
na elewacji północnej przedstawia lata 30-te XX wieku
-
Datą otwarcia Cukrowni był 1846 rok., a nie 1845.
W
1843 r. dobra sokołowskie nabyła ... -
Elżbieta Hirschmann (Elisabeth Christine Henriette Hirschmann).

Umowa na budowę Cukrowni w Sokołowie Podlaskim (Elżbietów) podpisana została 14.11.1845 r. między właścicielką dóbr sokołowskich Elżbietą z Lorentzów
Hirszman, a spółką współwłaścicieli. Cukrownia została uruchomiona w roku 1846. Od jej imienia nazwano cukrownię i osadę fabryczną
"Elżbietowem". Elżbieta Hirschmann zmarła 1 stycznia 1849
r.
Moje
opowiadanie o Przeździatce, "Elżbietowie" i
dalszych losach Cukrowni jest zapisane w galerii "Sokołów
Podlaski z tamtych lat".
Magazyn cukru
Wybudowany z czerwonej cegły prawdopodobnie w latach
1953-1955.
Po kilku latach elewacja
zachodnia mieniła się barwą, latem zieloną,
jesienią czerwoną, zimą czerwono-brunatną - porośnięta była
winobluszczem (dzikim winem). Silnie rosnąca
roślinność zdobiąca elewację po pewnym czasie zaczęła
jej zagrażać, podwyższona wilgotność, ciężar... Zdjęto
winobluszcz i magazyn pokryto tynkiem. Wnętrze
magazynu za każdym razem robiło na mnie wielkie wrażenie
- widok nie do opowiedzenia, dlatego utrwaliłem na
fotografii. Zdjęcie z lat siedemdziesiątych XX w. 
Aż chce się policzyć ile worków jest ułożonych
w pionie - jak wytrzymały jest worek papierowy? Pierwszy worek
przy podstawie wytrzymuje nacisk ponad 3250 kg - licząc, że w jednym worku jest 50 kg cukru. Rok
2018
Szarość elewacji ponownie mieni się
barwą, - tym razem kolorami "nieznanej" historii
Zachęcony
tym "naj..." w dniu 19 lipca 2018 roku zwróciłem obiektyw
na
mural.

Na
elewacji zachodniej bez trudu rozpoznałem postać Zbigniewa
Malewicza - członka zarządu spółki „Cukrownia i Rafineria Sokołów Spółka Akcyjna”
(1931), która wydzierżawiła firmie „Spółka Akcyjna Plantatorów Cukrowni Sokołów”
(do 1939). Zarząd „Spółki Akcyjnej Plantatorów Cukrowni Sokołów” stanowili: prezes – Zbigniew Malewicz, członkowie: W. Bereszko, J. Jemielewski i J. Malewicz. Administratorem fabryki był Z. Malewicz, zaś
dyrektorem był W. Wyszyński.
Druga postać
od strony północnej (od frontu) wydała mi się
znana. Mężczyzna z mocno eksponowanymi bokobrodami.

Byłem pod wrażeniem jego spojrzenia. Nie
dawało mnie to spokoju.
Dokonałem
analizy pewnego zdjęcia ...
i odnalazłem
informację w wyrazie twarzy na zdjęciu z 1876 roku (powiększenie
tego zdjęcia z opisem osób tutaj). Po raz pierwszy
zostało upowszechnione przeze mnie w Internecie w galerii
"Sokołów Podlaski z tamtych lat" z
wszelkimi zastrzeżeniami. 
... Dokonano kopii
z w/w/ zdjęcia. I tak powstała postać na
muralu, błędnie odczytywana przez
władze miasta. 
Można
zauważyć, że dokonano
obrotu zdjęcia z odbiciem w poziomie - zamieniając
strony - na zdjęciu widoczne
prawe ucho na muralu jest lewym uchem postaci - odbicie
lustrzane.
Postać
na muralu to
Ludwik Antoni Stanisław Hirschman
(wnuk)
Z albumu
Pani Doroty Stanisławy Hirschmann.
Na zdjęciu:
Ludwik Antoni Stanisław Hirszman - (nazwisko
spolszczone), (1853-1904) - jest pochowany na cmentarzu w
Sokołowie Podlaskim o czym pisałem na poprzedniej
stronie tej galerii.
Ojcem
Ludwika Antoniego Stanisława Hirschmana był August Fryderyk Hirschman
(1820-1861)
współwłaściciel
Cukrowni Elżbietów i właściciel majątku Przeździatka,
a dziadkiem był Ludwig Hirschmann (1782-1857)
mąż Elżbiety Hirschmann (1791-1849) właścicielki Sokołowa
i dóbr Przeździatki.
Cukrownia
"Elżbietów" baronów Lesserów od 1873 roku
Baron Stanisław
Lesser ...
uważany był za jednego z założycieli
Cukrowni. Jego syn Bronisław był inżynierem i dyrektorem cukrowni
Elżbietów. Pozostawili po sobie takie cechy
jak dbałość o rozwój parku maszynowego, nowoczesność
Cukrowni "Elżbietów" i widoczne do dzisiaj
zabudowania z 1904 r. - po wielkim pożarze w 1903 r.
Na
muralu za
"wielkimi", "ogromnymi" - podaję
za prasą, głowami cukru, >>> więcej
tutaj i postacią (wnuka) Ludwika Hirschmana, widoczne zabudowania
Cukrowni, pamiętające 1904 rok. Zostały odwzorowane z
poniższego zdjęcia.
Zdjęcie
z początku lat 30-tych (1931). Autor nieznany.
Wygląd Cukrowni po 6-letnim przestoju i ponownym uruchomieniu w
1930 roku. Utwór jest eksponowany w mojej
galerii.
I tym razem
skopiowano utwór bez
mojej wiedzy z mojej galerii "Sokołów Podlaski z tamtych lat"
Był
eksponowany w różnych wersjach. Pierwotnie
jak oryginał bez chmur z zaciekami, nawet widocznymi po
jego rozjaśnieniu. Po pewnym czasie postanowiłem
zredukować zacieki i wzbogacić niebo chmurami. W trzeciej wersji bardziej
eksponowałem chmury i całości nadałem pewną spójność.

Zależało mi na przedstawieniu
klimatu jaki mógł towarzyszyć Cukrowni w latach
30-tych.
Widzimy
na muralu odwzorowany wygląd Cukrowni z powyższego utworu.
Dodane przeze mnie chmury odwzorowano na muralu - jest to widoczne
przy kominie.
Zapytałem:
autora, dyrektora SOK i burmistrza
-
Autor dzieła
odpowiedział: "Nasz projekt to malarska interpretacja materiałów otrzymanych od miasta." -
Dyrektor Sokołowskiego Ośrodka
Kultury odpowiedział: "władze miasta są właściwym adresatem
prośby o wyjaśnienia" -
Burmistrz Sokołowa
Podlaskiego nabrał wody w usta i nie
wyraził zgody na rozmowę:
"nie widzę
potrzeby
aby sprawa muralu była tematem naszej rozmowy."
Dlatego
wiele osób
pytało mnie:
Panie Michale...
-
Kogo przedstawiają
namalowane postacie? -
Czy grupa ludzi na samochodzie to
"Bohaterowie Chodakowa". -
Czy Franciszek Malinowski był założycielem Cukrowni? -
Kim był Franciszek Malinowski?
- był kolaborantem -
ktoś z boku podpowiada. -
Dlaczego nie ma tu "Elżbietowa"? -
Pamięta Pan nazwę Cukrownia "Sokołów"? -
Kto jest namalowany od frontu? -
Dlaczego nie ma nazwy "Elżbietów",
była używana do wojny i nawet po wyzwoleniu? -
Dlaczego nie są pokazane kopce buraków, hałdy
węgla? -
Gdzie jest kotłownia, turbina - serce cukrowni? -
Dlaczego warniki wyglądają jak rafineria, były we wnętrzu? -
Dlaczego nie ma pieca do wypalania kamienia? -
I wiele innych. Podczas
drugiej sesji fotografowania podszedł do mnie kol. Zbyszek i na gorąco
wymieniliśmy się spostrzeżeniami.

Utrwalił
nasze spotkanie pan Mieczysław Doroszuk. Dziękuję
Panie Mieczysławie. Chcąc
samemu odpowiedzieć na niektóre pytania postanowiłem
w skrócie
przedstawić historię "Elżbietowa" porównując niektóre fragmenty malowidła ze zdjęciami
na podstawie których powstał mural. O
tym na następnej stronie.
|